Nesli Koruma Hareketi’nin, Uzman Klinik Psikolog Müjde Yahşi öncülüğünde düzenlediği 10 oturumluk Cinsel Kimlik Karmaşası Eğitim Programı, Eylül–Aralık 2024 tarihleri arasında, psikologlar, psikiyatristler ve psikolojik danışmanların katılımıyla gerçekleştirildi. Programın amacı, çocuk ve ergenlerde giderek artan cinsel kimlik karmaşası sorununu bilimsel, klinik ve manevi yönleriyle ele alarak, uzmanları bu alanda bilinçlendirmek ve sahada doğru müdahaleler yapabilmelerini sağlamaktı.

Her oturum yaklaşık iki saat sürdü ve katılımcılarla birlikte kitap analizleri, vaka örnekleri, teorik sunumlar, soru–cevap bölümleri gerçekleştirildi. Program sonunda tüm katılımcılara sertifika verildi.

1. Oturum – Kavramsal Çerçeve ve Tarihsel Arka Plan

İlk oturumda, cinsel kimlik karmaşasının tarihsel süreçte bilimsel literatürde nasıl ele alındığı, DSM kriterlerindeki değişiklikler, APA ve Dünya Sağlık Örgütü’nün yaklaşımları anlatıldı.

• Cinsiyetin doğuştan sabit olduğu, ancak kimlik gelişiminin yönlendirilmesi gerektiği vurgulandı.

• LGBT kavramının bilimsel değil ideolojik bir dayatma olduğu, literatürdeki değişimlerin politik baskılarla şekillendiği aktarıldı.

• Vaka analizlerinde bağlanma sorunları, aile dinamikleri ve yanlış rol modellerin etkileri öne çıktı.

2. Oturum – Bağlanma Sorunları ve Özdeşim Süreci

Bu oturumda, bağlanma stilleri ile cinsel kimlik karmaşası arasındaki güçlü ilişki işlendi.

• Annenin OKB, kaygı bozukluğu veya depresyon yaşadığı durumlarda çocukla güvenli bağlanmanın oluşmadığı vurgulandı.

• Çocuğun anneyle ayrışma dönemleri (emzirme, tuvalet, banyo, odasını ayırma vb.) üzerinde duruldu.

• Güvensiz bağlanmanın erkeklerde “yetersizlik”, kızlarda “değersizlik” duygusunu beslediği ifade edildi.

• Aile içindeki pasif baba – baskın anne dinamiklerinin çocukta kimlik karmaşasına zemin hazırladığı örneklerle anlatıldı.

3. Oturum – Mizaç ve Dijital Çağın Etkisi

Üçüncü oturumda mizacın etkileri ve dijitalleşmenin tetikleyici rolü ele alındı.

• Hassas mizaçlı çocukların risk grubu olduğu, sosyal anksiyete ve özgüven sorunlarının yaygın görüldüğü açıklandı.

• 2010 sonrası akıllı cihazların yaygınlaşmasıyla, özellikle kız çocuklarında karmaşaların arttığına dikkat çekildi.

• Sağlıklı arkadaşlık ilişkilerinin kimlik gelişimindeki kritik rolü vurgulandı.

• Okullarda öğretmenlerin farkındalık yetersizlikleri ve öğrencilerin erken yaşta dijital içeriklere maruz kalmalarının riskleri tartışıldı.

4. Oturum – Erken Belirtiler ve Müdahale

Dördüncü oturumda, erken yaşlarda görülen belirtiler ve ailelerin tepkileri üzerinde duruldu.

• Çoğu babanın ilk aşamada reddetme ve inkâr yolunu seçtiği belirtildi.

• Çocuklarda pembe–mavi ayrımı, oyuncak tercihleri gibi konularda ölçütün sıklık ve süreklilik olması gerektiği ifade edildi.

• Kimlik karmaşası yaşayan çocuklarda 9–10 yaş itibariyle feminen davranışların belirginleştiği, geç kalındığında tedavinin zorlaştığı aktarıldı.

• Vaka örneklerinde televizyon programları, dijital içerikler ve yanlış rol modellerin etkisi somut biçimde gösterildi.

5. Oturum – Aile Tutumları ve Okul Öncesi Dönem

Beşinci oturumda, Rize’de yapılan “Gençliğe Yönelik Tehditler Çalıştayı” deneyimlerinden hareketle aile ve okul öncesi dönem ele alındı.

• Kimlik karmaşasının 8 yaş öncesinde yakalanmasının tedaviyi kolaylaştırdığı ifade edildi.

• Akran ilişkilerinin önemi, sınıf içindeki kız–erkek dağılımının çocuk üzerindeki etkisi vurgulandı.

• Fazla şefkat ve aşırı koruyucu anneliğin erkek çocuklarda özgüven sorununa yol açtığı belirtildi.

• Çizgi filmler, hikâye kitapları ve Youtube içeriklerinin çocukların algısını nasıl bozduğu örneklerle açıklandı.

6. Oturum – Ergenlik, Hormonal Müdahaleler ve Riskler

Altıncı oturumda ergenlik dönemi ele alındı.

• Ergenliğin doğal bir kimlik karmaşası dönemi olduğu, hormonların etkisiyle kafa karışıklığının normalleşebileceği ifade edildi.

• Hormon ilaçlarının kontrolsüz kullanımı ve yan etkileri üzerinde duruldu.

• Cinsiyet değiştirme ameliyatlarının riskleri, komplikasyonları ve uzun vadeli ruhsal sonuçları tartışıldı.

• Zeki Bayraktar hocanın bu konudaki uyarıları aktarıldı.

7. Oturum – Dijital Bağımlılık ve Kimlik Karmaşası

Yedinci oturumda dijital bağımlılığın kimlik gelişimi üzerindeki etkileri işlendi.

• Çocukların telefon, tablet ve sosyal medya bağımlılıklarının benlik gelişimini zedelediği belirtildi.

• Discord, Wattpad, Anime–Manga gibi platformların çocuk ve ergenlerde yönelim karmaşasını tetiklediği anlatıldı.

• Sosyal medyada “fenomenler” üzerinden özendirme, Netflix ve Peppa Pig gibi içeriklerde subliminal mesajlar örneklendirildi.

• Dijital ortamda tanışmaların çocukları istismar riskiyle karşı karşıya bıraktığı uyarısı yapıldı.

8. Oturum – Kız Çocuklarında Narsist ve Güçsüz Anne Modelleri

Sekizinci oturumda kız çocuklarında görülen kimlik karmaşaları üzerinde duruldu.

• Narsist anne modelinde güçlü, baskın annenin kız çocuğunu maskülenleşmeye ittiği;

• Güçsüz anne modelinde ise baba tarafından değersizleştirilen annenin kız çocuğunda “erkek gibi olma” arzusuna yol açtığı ifade edildi.

• Kız çocuklarının annelerinden göremedikleri şefkati hemcinslerinde aradıkları ve bunun yanlış yorumlanarak “lezbiyenlik” şeklinde etiketlenebildiği anlatıldı.

• Annelerin şefkat, letafet ve feminenliği yansıtmalarının çocukların kadın kimliklerini korumada kritik olduğu vurgulandı.

9. Oturum – Uluslararası Kurumların Yaklaşımı ve Moda Akımı

Dokuzuncu oturumda APA, DSM-5 ve DSÖ’nün yaklaşımlarının sahada nasıl sorunlara yol açtığı tartışıldı.

• DSM ve APA’nın kimlik karmaşasını hastalık olarak görmemesinin gençler için bir “meşruiyet dayanağı” oluşturduğu aktarıldı.

• Gey/lezbiyen kavramlarının kullanılmasının yanlış olduğu, “cinsel kimlik karmaşası” ifadesinin tercih edilmesi gerektiği belirtildi.

• Sosyal medyada fenomenler üzerinden özendirmenin, bu durumun bir “moda akımı”na dönüştüğü anlatıldı.

• Ergen ve yetişkin danışanlarla iletişimde etiketleyici dilin zararları vurgulandı.

10. Oturum – Genel Değerlendirme ve Sertifikalar

Son oturumda tüm eğitimlerin genel değerlendirmesi yapıldı.

• Erken teşhisin önemi, aileyle birlikte çalışma zorunluluğu ve doğru terapi tekniklerinin seçimi tekrarlandı.

• Katılımcıların kendi vaka örneklerini paylaşması sağlandı.

• Program sonunda, tüm oturumlara katılan uzmanlara katılım sertifikası verildi.

Genel Sonuçlar

• Cinsel kimlik karmaşası doğuştan gelen bir özellik değil, gelişimsel, ailevi, mizaçsal ve kültürel faktörlerin etkisiyle ortaya çıkan bir geçici süreçtir.

• Erken yaşta fark edilip doğru yöntemlerle çalışıldığında çocuk ve ergenlerin kendi cinsiyetleriyle uyumlu, sağlıklı bir kimlik geliştirmeleri mümkündür.

• Program, katılımcılara hem kuramsal bilgi hem de sahada uygulanabilir teknikler kazandırmış; aileyle çalışma, dijital etkileri anlama, mizaç faktörlerini değerlendirme ve doğru kavramları kullanma becerilerini geliştirmiştir.

• Nesli Koruma Hareketi’nin öncülüğünde yapılan bu çalışma, Türkiye’de bu alanda yetişmiş uzman ihtiyacını karşılamada önemli bir adım olmuştur.